Gaatjes (cariës) ontstaan als er tandplak op de tanden aanwezig is. Factoren zoals voedingsgewoonten en het gebruik van (fris-)drank spelen bij het ontstaan van gaatjes een rol, waarbij het niet alleen gaat om wat er gegeten wordt, maar vooral hoe vaak dit op een dag gebeurt.

Hoe ontstaat cariës?

Het eerste ontstaan van cariës verloopt over het algemeen pijnloos. In het glazuur duurt het lang voordat cariës zich uitbreidt, want glazuur is een hard en dicht materiaal. Elke keer als je iets eet of drinkt, zetten bacteriën in de tandplak de suikers en koolhydraten in het voedsel om in zuur. Zo ontstaat een zuurstoot die het glazuur kan aan­tasten, waardoor gaatjes ontstaan. Als het cariësproces zich voortzet, dan wordt het dieper gelegen tandbeen (dentine) aangetast. Dentine is veel zachter dan glazuur en dus kan cariës zich daar veel sneller uitbreiden.

Herkennen van cariës

Niet ieder groefje of pitje in een tand of kies is een gaatje. Datzelfde geldt voor donkere verkleuringen of witachtige vlekken op de tanden. Het kunnen echter wel signalen zijn van beginnende of vergevorderde cariës. Pas bij vergevorderde cariës in het dentine ontstaan pijnklachten. Door regelmatig naar de tandarts te gaan voor controle kunnen de gaatjes in een vroeg stadium worden ontdekt en pijnklachten worden voorkomen.

Hoe voorkom je gaatjes?

Een goede mondverzorging draagt bij aan het voorkomen van gaatjes.

  1. Poets twee keer per dag je tanden met fluoridetandpasta.
  2. Gebruik een tandenborstel met een kleine borstelkop en zachte borstelharen.
  3. Elektrische tandenborstels zijn een effectief middel om plak te verwijderen: de borstel maakt de poetsbeweging voor je en zo kun je je je concentreren op het plaatsen van de borstelkop. Daarnaast kun je gebruikmaken van aanvullende hulpmiddelen, zoals tandenstokers, flossdraad of ragers.
  4. Overleg met de tandarts of preventie assistente welk middel het meest geschikt is voor je.
  5. Beperk het aantal eet- en drinkmomenten tot zeven keer per dag. Drie keer een hoofdmaaltijd en vier keer per dag een tussendoortje. Zo kan het speeksel in de mond helpen het gebit te beschermen. Daarnaast blijft regelmatige controle bij een tandarts erg belangrijk.

Beginnende gaatjes kunnen door goed te poetsen met fluoridetandpasta en door het gebruik van fluoride, aangebracht door de tandarts, herstellen.

Behandelen van cariës

Voor het vullen van gaatjes kan een tandarts kiezen uit een aantal verschillende vulmaterialen. Het is afhankelijk op welke plaats in de mond het gaatje gevuld moet worden. Om een goede vulling te maken moet het zo droog mogelijk zijn. Daarom is het zo belangrijk dat u tijdens het vullen de mond goed open houd. Als er teveel bloed of speeksel in de buurt komt, is de vulling niet optimaal. Daarom wordt er bij kinderen bijvoorbeeld een ander vulmateriaal gebruikt dan bij een volwassenen. Daarnaast maakt het ook veel uit of de vulling in de voortanden geplaatst moet worden of achterin bij een grote kies. Het vulmateriaal van een kies moet sterk zijn, een vulling in een voortand moet bijvoorbeeld ook mooi passen bij de kleur van de buurelementen.

Kortom, elke situatie is anders. Maar het allerbelangrijkste, voorkomen is beter dan genezen!